Hennie van Schooten

Omdat de mens er toe doet.

Gennep in Eindhoven is een speciaal gebied – het is een landelijk buitengebied aan de rand van het centrum van een expensieve stad. Een wonder dat dit zo is kunnen blijven bestaan. Je komt het gebied binnen langs een door Vincent van Gogh geschilderde watermolen. Als je dan doorloopt kom je bij een langgevelboerderij, waarin een ecologische boerderij met koeien, varkens, kaasmakerij en tuinderij is gevestigd. De Genneperhoeve.

In deze historische boerderij uit 1774, een gemeentelijk monument, ben ik geboren. In een groot gezin. In 1952 is mijn zus geboren. Mijn lieve zus, die als baby van een paar maanden als gevolg van niet aangeboren hersenletsel, verstandelijk gehandicapt is geraakt. Het maakte voor ons niet uit.

We speelden, leefden en werkten met elkaar. Want hoe jong je ook was, iedereen droeg het zijne of hare bij aan het leven op de boerderij. We groeiden op in een cultuur van hulpvaardigheid, solidariteit en met veel respect voor ieders eigenheid. Alles was maatwerk, gericht op mens en levende have in de directe leefomgeving. Deze universele waarden van zorg voor elkaar was de normaalste zaak van de wereld. Thuis en in de buurt.

Toen mijn zus ruim 45 jaar geleden in Eersel bij Lunet zorg ging wonen, sloten die waarden als het ware naadloos aan bij het leven en het hele gebeuren daar. Het was rekening houden met elkaar en je probeerde in harmonie samen te leven. Er was geen onderscheid en er was veel verdraagzaamheid. Er bestond een natuurlijke samenwerking en communicatiestroom tussen bewoners, de medewerkers en de betrokken familie. Ook het bestuur was dichtbij. Tot voor kort.

Dat veranderde een paar jaar geleden. Helaas is er sinds een aantal jaren sprake van een grote kentering – ten kwade.

De hele technocratisch organisatorische systeemwereld bij Lunetzorg is dominant geworden over de leefwereld en leefomgeving van de bewoners. Zij raken steeds meer onzichtbaar en komen op het derde plan, omdat zogenoemde ‘gezonde bedrijfsvoering’ de boventoon voert. Schaalvergroting van de organisatie, flexibilisering van banen en werk, digitalisering van diensten leidt tot bureaucratie en de toegenomen registratiedruk zijn ontwikkelingen die bij iedereen die er mee te maken heeft, reacties oproepen.

Deze bestuursvorm werkt  onderdrukkend op de professionaliteit en bezieling van medewerkers, die  onvoldoende tijd en (scharrel-) ruimte krijgen om daadwerkelijke aandachtige zorg en begeleiding te bieden aan de bewoners.

Bewoners raken hierdoor uit het oog verloren. Terwijl zij bescherming, veiligheid en nabijheid nodig hebben om hun leven te kunnen leven.

Vertegenwoordigers van bewoners en andere deelnemers aan voorzieningen ervaren ongelijkheid en een toenemende machteloosheid. Hun zorgen nemen toe want de kwaliteit van de praktisch geboden zorg en begeleiding brokkelt af.

Bestuurders zeggen dat het hierbij om onvermijdelijke processen gaat en dat  buitenstaanders die niet begrijpen. Juist die houding kunnen bestuurders zich in de huidige tijd en maatschappelijk gezien niet meer veroorloven. Zij laten na zich te verdiepen in de oorzaken van deze reacties. Steeds meer bewoners,  medewerkers en verwanten verzetten zich hiertegen. Als gevolg van de toegenomen versnippering, is er meer onrust, waardoor polarisatie dreigt te ontstaan.

Echter: Het gaat niet om zakelijke hulp alleen. Het gaat ook en vooral om innerlijke en fundamentele waarden en overwegingen in een samenleving die Lunet zorg feitelijk is. Een integrale samenleving van mensen met een verstandelijke beperking, met hun verwanten, de medewerkers en het bestuur is zeer nastrevenswaardig.

De oplossing daarvoor ligt naar mijn idee heel dicht bij. Durf samen te werken, lokaal en regionaal, formeel en informeel met partijen die zich hiervoor beschikbaar stellen. Ga samen: bestuur, Centrale Client Vertegenwoordigers Raad en familievereniging, zorgen voor meer kwaliteit en een beter leven voor de bewoners. Omdat de mens er toe doet. De vraag voor mij is, of Lunet zorg deze uitdaging wil gaan waarmaken.

Hennie van Schooten,
voorzitter Familievereniging Lunetzorg.